Meer schermtijd, minder veiligheid: hoe bescherm je kinderen tegen online schade?

15 april 2020

Miljoenen kinderen lopen meer risico op online schade, nu hun leven zich door het coronavirus steeds vaker digitaal afspeelt. Die online schade neemt verschillende vormen aan, van cyberpesten tot seksuele uitbuiting. 'We zien een enorme toename van schermtijd bij kinderen. Tegelijk hebben niet alle kinderen voldoende kennis, vaardigheden of de middelen om zich online te beschermen. Daar moeten we alert op zijn,' aldus Suzanne Laszlo, directeur UNICEF Nederland.   

Lea leert thuis via een online e-platform.

Lea van 10 uit Skopje werkt met een nieuw E-classroom platform. 

Lea van 10 uit Skopje werkt met een nieuw E-classroom platform. 

Wat zijn de gevaren?

Seksuele uitbuiting en chantage, gewelddadige content, ongepaste informatie voor veel te jonge kinderen, filmpjes vol geweld of schadelijke ideologieën; hoe meer tijd een kind op internet doorbrengt, hoe hoger de kans dat hij of zij hier een keer mee in contact komt. Zeker tijdens de lange uren die kinderen nu thuis achter hun schermen zitten.    

Daarnaast kan een gebrek aan persoonlijk contact met vrienden ook leiden tot online seksueel contact zoeken (sexting). Stress en onzekerheid vergroot het risico op cyberpesten, zeker bij jongere kinderen. Ook de privacy van kinderen staat op het spel: scholen zetten zo snel mogelijk nieuwe platformen op en werken met nieuwe technologieën, maar kunnen de veiligheid niet altijd garanderen. Voor kinderen is het een nieuwe realiteit, en het is aan de ouders, verzorgers, leraren en overheden om hen te helpen veilig hun nieuwe, digitale levens in te richten.

Er zijn verschillende manieren om actie te ondernemen. Samen met een team van internationale partners raadt UNICEF ouders en scholen de volgende stappen aan:

Advies voor ouders

Bedenk samen met je kinderen regels voor hoe, wanneer en waarvoor het internet wordt gebruikt. Zorg voor een goede balans tussen schermtijd en andere activiteiten.

Check de laptops, telefoons of tablets van je kinderen om te kijken of ze de laatste software-updates en antivirusprogramma’s hebben, en zet de privacyinstellingen zo hoog mogelijk. Voor jongere kinderen kun je specifieke apps of functies blokkeren. 

Praat met je kinderen over wat ze doen online, en zorg ervoor dat ze weten dat ze met je kunnen praten over wat ze zien en tegenkomen. Help ze om het verschil te herkennen tussen normale, kindvriendelijke informatie en schadelijke informatie op internet.

Wat te doen als je kind online gepest wordt?

Als je kind last heeft van cyberpesten, uit zich dat vaak in gedragsverandering. Meer of minder gebruik van de telefoon of tablet, zich terugtrekken, of depressieve gevoelens zijn allemaal alarmbellen. Praat erover met je kind en benadruk dat je kind het pesten niet zelf schuld is. Denk samen na over de oplossing. Blokkeer en negeer de pester, maar sla altijd bewijsmateriaal op. Meld het pesten bij de school van je kind en bij het betreffende social media platform. Wanneer de persoonlijke veiligheid van je kind bedreigd wordt of de rechten van je kind geschonden worden, is het ook verstandig om contact op te nemen met de politie of de Kinderombudsman.

(Cyber)pesten kan een grote impact hebben op het leven, welzijn en toekomst van een kind. Let er daarom op wat het met je kind doet en zoek hulp als je kind heftig is aangedaan. Denk hierbij aan een vertrouwenspersoon of een jeugd- of schoolarts. Moedig je kind daarnaast aan om contact te blijven zoeken met vrienden en leeftijdsgenoten en dingen te doen die je kind leuk vindt, zoals sporten en naar buiten gaan. Deze activiteiten zorgen ervoor dat stress vermindert en zijn goed voor het gevoel van eigenwaarde.

Voor meer informatie en tips voor als je ontdekt dat jouw kind iemand pest via het internet, kun je terecht op deze website. In dit geval is het namelijk ook belangrijk het gesprek aan te gaan en een oplossing te vinden.

Luca speelt een spelletje op zijn telefoon.

Luca van 8 speelt een spelletje op zijn telefoon terwijl zijn moeder werkt. Tijdens de coronacrisis brengen kinderen steeds meer tijd door achter een scherm. 

Luca van 8 speelt een spelletje op zijn telefoon terwijl zijn moeder werkt. Tijdens de coronacrisis brengen kinderen steeds meer tijd door achter een scherm. 

Advies voor scholen

Thuisonderwijs betekent een nieuw beleid rondom de privacy en bescherming van de leerlingen. Online een-op-een gesprekken tussen leraren en kinderen moeten altijd bekend worden gemaakt bij ouders en vinden plaats op een transparante manier.  

Ook wordt afgeraden de lessen te geven vanuit de slaapkamer, en wordt aan leraren gevraagd niet de privé berichtendiensten van apps te gebruik met kinderen als ze hier geen toestemming voor hebben van de ouders.

Ook moeten scholen de digitale systemen extra beveiligen, zodat alleen leerlingen en leraren toegang hebben. Duidelijke communicatie over het online beleid en de nieuwe regels is belangrijk voor leerlingen en leraren, en scholen dienen de naleving van de regels goed te monitoren.

Wees je ervan bewust dat vooral jongere kinderen vaak nog niet de juiste skills hebben om met een online omgeving om te gaan, en zo onbewust de regels kunnen breken en andere kinderen kwetsen. Wat normaal op het schoolplein gebeurde, vindt nu online plaats, en duidelijke anti-cyberpesten regels zijn nodig om de digitale omgeving voor iedereen veilig te houden.

Voor kinderen die extra steun nodig hebben dienen scholen ook nu begeleiding te regelen, al is dat nu online of telefonisch. Het zou zomaar kunnen dat meer kinderen begeleiding nodig hebben tijdens deze crisis, helemaal kinderen die voor de crisis al kwetsbaar waren. Zorg ervoor dat deze kinderen weten waar ze terecht kunnen met hun vragen en zorgen, zoals de Kindertelefoon. En raad leraren aan deze kinderen extra in de gaten te houden.