Miljoenennota: te weinig investeringen in kinderen

Bijna 19% van de bevolking van het Koninkrijk der Nederlanden is minderjarig, dat zijn zo'n 3,3 miljoen kinderen. Deze kinderen krijgen tijdens het opgroeien elke dag met de overheid te maken, op veel verschillende vlakken. UNICEF Nederland is verheugd over de ambities van het kabinet om problematiek domeinoverstijgend aan te pakken, maar benadrukt het belang van een gezamenlijke visie op de jeugd en het structureel betrekken van de jeugd. Participatie, met name van kinderen en jongeren, missen we nog vaak in de plannen.  

Armoede  

Op het gebied van armoede worden in de begroting belangrijke stappen gezet, zoals het behoud van schoolmaaltijden, het verhogen van de huurtoeslag en het kindgebonden budget. Toch mist UNICEF Nederland ambitie. Er wordt niet aangestuurd op een afname van kinderarmoede, de ambitie is om niet boven het huidige niveau uit te stijgen. Harmonisatie van de bestaande lokale minimaregelingen zou bovendien prioriteit moeten hebben. Daarnaast zijn de plannen op de lange termijn nog weinig specifiek en voor een deel niet voorzien van financiële middelen. Ook legt het kabinet veel verantwoordelijkheden bij gemeenten, terwijl er voor hen een flinke bezuiniging ingeboekt staat. Een intensivering van een lokale aanpak op armoede lijkt daardoor onrealistisch. 

Kinderen op de vlucht 

Een groot deel van de maatregelen uit de begroting heeft een negatief effect op het welzijn van kinderen op de vlucht. De ambities van het kabinet zitten vooral op het beperken van de asielinstroom en het verhogen van terugkeer. En niet op het structureel verbeteren van de kwaliteit van asielopvang, het verlagen van het aantal verhuisbewegingen of het verminderen van de wachtlijst voor de asielprocedure. Op dit moment is de situatie in de opvang in strijd met de rechten van het kind. UNICEF Nederland vreest dat de nadruk op versobering en een strenger asielbeleid, de situatie voor kinderen alleen maar zal verergeren. Ook het uitroepen van een asielcrisiswet zien wij als een groot risico voor kinderen, omdat zij door deze wet alleen maar langer in ongeschikte opvanglocaties moeten verblijven.  

Jeugdzorg  

Het is goed om te zien dat wordt geïnvesteerd in de versterking van de rechtspositie van kinderen en gezinnen met een kinderbeschermingsmaatregel en het versterken van de rol van de kinderrechter. UNICEF Nederland is teleurgesteld dat bij het aanpakken van de problemen in de jeugdzorg, de besparingsopgave voorop staat, terwijl er te weinig aandacht is voor de vraag: wat heeft het kind nodig? 

De vereenvoudiging en verbetering van het jeugdzorgstelsel (Toekomstscenario) wordt in woorden omarmd maar er is na 2025 geen geld meer voor gereserveerd. 

Jeugdstrafrecht 

Binnen het jeugdstrafrecht zien we dat het kabinet aandacht heeft voor preventie. Tegelijkertijd komt repressie nadrukkelijk naar voren in het verhogen van de maximale straffen voor minderjarigen. UNICEF Nederland maakt zich zorgen dat hierdoor het pedagogische karakter van het jeugdstrafrecht onder druk komt te staan. 

Digitalisering 

De ambities in de begroting op het gebied van kinderrechten in de online wereld mogen wat UNICEF Nederland betreft steviger. We zijn verheugd dat de richting die is ingezet op kinderrechten behouden blijft en ondersteunen ook de ambities op het ontwikkelen van digitale vaardigheden bij kinderen en jongeren. Daarnaast zou er meer aandacht moeten zijn voor het online beschermen van kinderen. Dat wordt nu in de plannen over het hoofd gezien.  

Klimaat 

Het is goed te lezen dat het kabinet waar het gaat om klimaatverandering investeert in het ondersteunen van huishoudens die het zwaarst getroffen worden, waaronder gezinnen met kinderen. UNICEF Nederland vraagt aandacht voor de gevolgen van hitte, wateroverlast en slechte luchtkwaliteit op kinderen. Daarnaast is het voor kinderen belangrijk dat kabinet inzet op ambitieus klimaatbeleid.  

Caribisch Nederland  

Veilig, beschermd en kansrijk opgroeien is niet vanzelfsprekend voor veel kinderen in Caribisch Nederland. UNICEF Nederland is blij dat er in de begroting werk wordt gemaakt van het creëren van een gelijkwaardige positie van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Daarnaast is het positief dat de aanbevelingen van de Commissie Sociaal Minimum Caribisch Nederland leidend zijn bij het versterken van de leefbaarheid. We missen echter specifieke aandacht en middelen voor kinderen en in het bijzonder voor kinderbescherming. De significante vermindering van subsidies om mee te bouwen aan het creëren van randvoorwaarden voor veilig en beschermd opgroeien, betreuren we.  

Ontwikkelingshulp  

De voorgestelde bezuinigingen op ontwikkelingshulp vanaf 2027 zullen grote nadelige gevolgen hebben voor kinderen wereldwijd. Ook in 2025 wordt er volgens de begroting echter al bezuinigd. Zo zal het budget met noodhulp met 120 miljoen euro worden gekort. Dat betekent dat de meest kwetsbare kinderen in noodsituaties minder of geen hulp meer zullen krijgen, wat zorgelijk is gezien het grote aantal crises wereldwijd.    

Tot slot

Het is belangrijk dat de zorgen en behoeften van kinderen meer weerklank in de begroting krijgen en het is essentieel dat er een doordachte visie komt op de verantwoordelijkheden van de overheid bij het opgroeien van kinderen. UNICEF Nederland volgt nauwlettend de ontwikkelingen en de verdere uitwerking van de plannen, zodat ieder kind kind kan zijn.