Vooruitkijken naar de toekomst: zet kinderen en jongeren centraal

Mentaal welzijn  

We zijn blij te zien dat mentale weerbaarheid wordt opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. Het is belangrijk om te zorgen dat de jeugd een belangrijke doelgroep blijft en er goed naar de leefwereld van jongeren wordt gekeken. En dat de focus voor mentale gezondheid niet alleen gaat over het individu maar ook de maatschappij. Dit is ook wat jongeren zelf aangeven. Een Nationaal Preventieakkoord met mentale gezondheid erin vraagt om een duidelijke borging, verantwoordelijkheidsverdeling en monitoring met duidelijke doelen waarmee wordt bepaald wanneer een preventie akkoord geslaagd is.

Participatie 

Mooi nieuws dat de Generatietoets ook wordt genoemd in het regeerakkoord. Belangrijk dat dit ook breder gaat dan het onderwerp klimaat. Het VN-Kinderrechtenverdrag zou een goed juridisch kader zijn om te toetsen wat het effect van beleid en regelgeving is op de jeugd.

Deze week publiceerden jongeren het UNICEF Speak up jongerenadvies. Een aantal van hun adviezen zien we ook terug in het regeerakkoord zoals het aanspreken van bedrijven op hun rol in de klimaatverandering en gelijke behandeling van studenten uit het mbo, hbo en wo. Jongeren vinden het heel belangrijk dat er veel meer wordt gekeken naar talenten van leerlingen. In het regeerakkoord zien we terug dat het de bedoeling is om brede en verlengde brugklassen met oog voor de talenten van elke leerling te stimuleren. 

Voeding 

We zien in het akkoord goede plannen om kinderen gezonder op te kunnen laten groeien, zoals de doorstart van het preventieakkoord met focus op de jeugd en als doel een gezonde generatie in 2040. Daarnaast is apart benoemd dat bindende afspraken gemaakt worden met de voedingsindustrie om producten gezonder te maken, de belasting op suikerhoudende dranken verhoogd wordt en op termijn suikertax en BTW-verlaging op groente en fruit naar 0% ingevoerd kunnen worden. Ook zijn we blij met de extra investering in onderzoek naar de aanpak van o.a. obesitas en de aankondiging om kinderen extra te beschermen tegen niet passende ‘online’ reclame en kindermarketing. 

Migratie 

Het is goed om te zien dat er structureel wordt geïnvesteerd in snellere asielprocedures, blijvende en stabiele asielopvang en huisvesting van statushouders. Het is voor het welzijn van kinderen van groot belang dat zij op één plek verblijven tijdens en na de asielprocedure, zodat zij toegang hebben tot onderwijs en zorg en vriendschappen kunnen opbouwen. Wij hopen dat het nieuwe kabinet ook zal inzetten op kleinschalige opvang en zal investeren in activiteiten ter bevordering van het psychosociaal welzijn van kinderen, door hier een langetermijnvisie op te ontwikkelen en kind-activiteiten mogelijk te blijven maken. We zijn verheugd dat kabinet het belang van het kind in de asielprocedure wil waarborgen en daarbij rekening houdt met beleid en praktijk in omringende landen. We werken graag samen met de nieuwe bewindspersoon aan de concrete invulling hiervan. 

Wij maken ons zorgen over de plannen van het kabinet over de plannen om grensbeheer- en bewaking van de Europese buitengrenzen nog strenger te maken. De golf van gewelddadige pushbacks, waar ook veel kinderen bij betrokken zijn, vormen een directe mensen- en kinderrechtenschending. In het regeerakkoord ontbreekt echter een noodzakelijk geluid tegen deze pushbacks. Wij roepen het kabinet op er alles aan te doen om ervoor te zorgen dat kinderlevens niet langer in gevaar worden gebracht en het recht op het aanvragen van asiel gerespecteerd wordt.

Ontwikkelingssamenwerking 

Het budget voor ontwikkelingssamenwerking wordt verhoogd en er komt een extra bijdrage voor onder meer COVAX. We zijn blij met deze extra middelen en pleiten ervoor om nu gericht te investeren in kinderen in lage- en middeninkomenslanden omdat onderzoek uitwijst dat deze pandemie zorgt voor de grootste kinderrechtencrisis wereldwijd.  
Het is verder goed te lezen dat Nederland veel waarde blijft hechten aan multilaterale organisaties zoals UNICEF.  

Due Diligence 

We verwelkomen de invoering van nationale IMVO-wetgeving, en de aandacht voor IMVO-wetgeving in EU verband en het voornemen om dit te blijven bevorderen. Betere wetgeving op het gebied van IMVO is belangrijk voor kinderen, bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat kinderarbeid verdwijnt uit de waardeketen. Hierin trekken we graag samen op, om ervoor te zorgen dat kinderarbeid verdwijnt uit de keten van alle bedrijven.

Caribische delen van het Koninkrijk 

Het is mooi dat er wordt gesproken van een betere toekomst voor het hele Koninkrijk. Dit is een positief uitgangspunt om ook de leefomgeving van de kinderen op de eilanden te verbeteren. We zijn blij om te horen dat er speciale aandacht zal komen voor de positie van jongeren bij het versterken van de arbeidsmarkt. Het voornemen om van armoedebestrijding en herijking van het sociaal minimum in Caribisch Nederland is belangrijk, maar we missen daarbij wel een verwijzing naar een brede armoedeaanpak zoals die voor Europees Nederland is opgenomen in het coalitieakkoord. Verder missen we speciale aandacht voor kinderbescherming en kinderrechten in Caribisch Nederland en in de zelfstandige landen binnen het koninkrijk.

Jeugdzorg

We onderschrijven de ambitie in het nieuwe regeerakkoord om het jeugdstelsel te verbeteren. Onder andere door in te zetten op laagdrempelige hulp en ondersteuning voor gezinnen in de jeugdgezondheidszorg en scholen, de jeugdbeschermingsketen te verbeteren en de rechtsbescherming van het kind en het gezin daarbij centraal te stellen. We maken ons echter ook zorgen om de voorgestelde bezuinigingen. In 2024 wordt 100 miljoen euro extra bespaard en vanaf 2025 structureel 0,5 miljard euro. In het akkoord zien we geen garantie hoe de coalitie er zorg voor gaat dragen dat niet de meest kwetsbare kinderen en gezinnen hier de dupe van worden.